श्री नवनाथ भक्तिसार पोथी - अध्याय ३६

श्रीगणेशाय नमः
जयजयाजी भक्तरातका ॥ मम पूर्वजा ज्ञानार्का ॥ नरहरिनामें पुण्यश्लोका ॥ पुढें ग्रंथ बोलवीं ॥१॥
मागिले अध्यायीं कथन ॥ रेवणनाथातें अत्रिनंदन ॥ वरदचित्तें प्रसन्न होऊन ॥ सनाथ चित्तें केला असे ॥२॥
केला तरी प्रतापवंत ॥ परी सरस्वतीविप्राचा अभिप्राय हेत ॥ चित्तें करुनि केला शांत ॥ रेवणनाथ गेला असे ॥३॥
तरी आतां पुढें श्रोतीं ॥ परिसावें आवाहना ग्रंथ अर्थी ॥ रेवणनाथ कैलासाप्रती ॥ कैलासद्वारीं प्रगटला ॥४॥

दिसे जैस भास्कर ॥ कीं उदय पावला रोहिणीवर ॥ कीं सहस्त्र चपलांचा एकभार ॥ अंगकांति मिरवतसे ॥५॥
ऐसा महाराज तेजःपुंज ॥ ग्रामद्वारीं येतां भोज ॥ तंव ते शिवगण विजयध्वज ॥ रक्षणा असती द्वारांत ॥६॥
त्यांनी पाहूनि योगमूर्ती ॥ हटकोनि उभा केला क्षितीं ॥ म्हणती तुम्ही कोणती नूतन गणती ॥ जातां कोठें महाराजा ॥७॥
येरु म्हणे रेवणनाथ ॥ नाम असे या देहातें ॥ विजयकरणीं भवभेटीते ॥ आम्हां जाणें आहे कीं ॥८॥
येरु म्हणती कवण कार्ये ॥ आम्हांलागीं शीघ्र सांगावें ॥ नाथ म्हणे विप्रतनय ॥ सत्य चोरिला शिवानें ॥९॥
तरी तयासी शिक्षा करुन ॥ घेऊनि जाईन विप्रनंदन ॥ ऐसें ऐकतां शिवगण ॥ परमचित्तीं क्षोभले ॥१०॥
म्हणती बाबा बोलसी वचन ॥ यांत आम्हांसी आलें समजोन ॥ तुमचा गुरु गंधर्व जाण ॥ आम्हांलागीं वाटतो ॥११॥
परी गंधर्वचा संस्कार ॥ पाहूं आला प्रहार ॥ तरी तो तेथेंचि करावा आदर ॥ फीर माघारा येथोनी ॥१२॥
ऐसें बोलती शिवगण त्यासी ॥ परम कोप चढला त्याचे मानसीं ॥ म्हणे गुरु गंधर्ववंशीं ॥ तरी तुम्हां दावितों ॥१३॥

अरे तुम्ही गंधर्वासमान ॥ फिरों नका रानोरान ॥ ऐसें म्हणोनि करें भक्तिबंधन ॥ भस्मचिमुटी कवळिली ॥१४॥
स्पर्शअस्त्र जपोनि होटीं ॥ फेंकिता झाला भस्मचिमुटी ॥ तेणें द्वारपाळ महीपाठीं ॥ खिळोनियां राहिले ॥१५॥
एक सहस्त्र तीन शत ॥ गण महीतें केलें व्यक्त ॥ उचलूं जातां स्वपदातें ॥ मही पदातें सोडिना ॥१६॥
पद महीपासूनि कदा न सुटति ॥ म्हणोनि हस्त धरुनि काढूं जाती ॥ तेणें मही तें व्यक्त होती ॥ उभय हस्त गणांचे ॥१७॥
ऐसे एक सहस्त्र तीन शत ॥ ओणवे केले महीं व्यक्त ॥ मग सर्वालागीं बोले नाथ ॥ कोण गंधर्व सांगा रे ॥१८॥
ऐसे विपरीत करणी ॥ प्रविष्ट होतां त्या शिवगणीं ॥ हा वृत्तांत सकळ शिवभुवनीं ॥ शिवालागी समजला ॥१९॥
कैलासवासी शिवाचे गण ॥ त्यांनीं विपर्यास पाहून ॥ परम भयभीत चित्तीं होऊन ॥ शिवालागी दर्शविती ॥२०॥
उभे राहोनि शिवानिकट ॥ म्हणती महाराजा नीळकंठा ॥ एक मानव सुभट ॥ ग्रामद्वारीं पातलाहे ॥२१॥
तेणें एक सहस्त्र तीन शत ॥ द्वारगण केले महीव्यक्त ॥ करचरण दोन्ही ओणवे समस्त ॥ आरंबळती महाराजा ॥२२॥

ऐसी ऐकोनि शिवें मात ॥ कल्पांतभैरवां आज्ञापीत ॥ म्हणे कोण आला येथ ॥ शिक्षा त्यातें करा रे ॥२३॥
ऐसें ऐकतां शिववचन ॥ अष्टही मैरव प्रळयाग्न ॥ सवे घेऊनि शतकोटी गण ॥ ग्रामद्वारीं पातले ॥२४॥
तंव ते एक सहस्त्र तीन शत ॥ भैरवीं पाहिले महीव्यक्त ॥ मग परम कोपोनि पिनाकहात ॥ शर भया योजीतसे ॥२५॥
तें नाथें चपळपणीं पाहून ॥ पुनः शस्त्रअस्त्रांचे संधान ॥ तीव्र कल्पूनि शतकोटिगण ॥ तयांसी तेथ खिळियलें ॥२६॥
अष्टभैरव प्रतापदर्प ॥ कदा न गणिती अस्त्रप्रताप ॥ टणत्कारुनि शरचाप ॥ तीव्र अस्त्रे योजिती ॥२७॥
एक योजिती वातास्त्र प्रबळ ॥ एक योजिती प्रळयानळ ॥ एकीं नागास्त्र परम विशाळ ॥ विषधारा योजिलें ॥२८॥
एकीं धूम्रास्त्र योजिलें कठिण ॥ एकीं वासवशक्ति केली निर्माण ॥ एकीं ब्रह्मास्त्र शापवचन ॥ शापादपि योजिलें तें ॥२९॥
एकें वज्रास्त्र योजिलें सबळ ॥ जें सकळ अस्त्रां असें अतुळ ॥ वीरभैरव तों साधनीं चपळ ॥ विभक्त अस्त्र निर्मीतसे ॥३०॥
ऐसी योजूनि सायकमुष्टी ॥ शर सोडिते झाले जेठी ॥ मग अष्टास्त्रांते प्रतापकोटी ॥ अंबरातें मिरवलें ॥३१॥

तें पाहोनियां रेवणनाथें ॥ भस्मचिमुटी कवळूनि हातें ॥ एकदाचि उत्तीर्ण अष्ट अस्त्रातें ॥ मुखेंकरोनि जपिन्नला ॥३२॥
वातास्त्रावरी पर्वतास्त्र ॥ अग्निअस्त्रावरी जलदास्त्र ॥ नागास्त्रावरी खगेशास्त्र ॥ यापरी तो जल्पतसे ॥३३॥
धूम्रास्त्रावरी आदित्यनामी ॥ वासवशक्तीतें काळिका निर्मी ॥ शापादपि ब्रह्माखाणी ॥ स्तवनअस्त्र त्या ओपी ॥३४॥
वज्रास्त्रातें शक्रास्त्रे जपोन ॥ विभक्तास्त्र केलें निर्माण ॥ मोहन अष्टअस्त्रांचे निवारण ॥ एकाचि वचनें केलें तें ॥३५॥
असो अष्टास्त्री अष्ट अस्त्रें जाऊन ॥ नाहीसें केलें अंबरांत जाण ॥ परी ती अष्ट अस्त्रें उकलोन ॥ भैरवांवरी पडियेली ॥३६॥
तेणें अष्टभैरव झाले जर्जर ॥ शिवालागीं सांगती हेर ॥ हे महाराज उमावर ॥ भैरव क्षीण झालेती ॥३७॥
तें ऐकोनि शिव चित्तीं ॥ सिद्ध गोसुत केला निगुतीं ॥ अव्हानोनि रोहिणीपती ॥ त्रिशूळ हातीं मिरवला ॥३८॥
चक्र खडग शर सायक ॥ अंकुश आणि डमरु देख ॥ शंख नरकपाळ हस्तीं एक ॥ नंदी वाग्दोर मिरवतसे ॥३९॥
ऐशीयेपरी भूषण ॥ कामांतक तो शस्त्र संजोन ॥ परम संतापे उभा राहोन ॥ बहु त्वरें धांवला ॥४०॥

तें पाहूनि रेवणनाथ ॥ चित्तीं म्हणे युद्ध कासया बहुत ॥ एकाचि अस्त्रें प्रतापवंत ॥ शिवालागीं करावें ॥४१॥
जल्पूनि अस्त्र वताकर्षण ॥ फुंकूनि देत भस्म जल्पून ॥ तें प्रविष्ट होतां तीव्रपण ॥ शिवश्वास आकर्षिला ॥४२॥
तेणेंकरोनि उमास्वामी ॥ विकळ झाला नंदीवरोनी ॥ धीर न धरवे महीलागुनी ॥ उलथोनिया पडियेला ॥४३॥
परम झाला गात्रीं विकळ ॥ शस्त्रें मुठीचीं सुटली सकळ ॥ मुखीं रुधिर लोटलें तुंबळ ॥ सरितापाठीं मिरवलें ॥४४॥
अष्टभैरव अष्टशस्त्रेंकरुन ॥ तेही पडले जर्जर होऊन ॥ तीव्र प्रहारें मूर्च्छा येऊन ॥ महीवरती मिरवती ॥४५॥
सकळ पडले शुद्धिरहित ॥ अष्टशस्त्रें तीं झालीं गुप्त ॥ परी गंधर्वा हा सकळ वृत्तांत ॥ युद्ध पाहतां समजला ॥४६॥
मग ते परम तांतडीकरोन ॥ विष्णूसी ही जाणविती खूण ॥ परम अवस्थेसी ऐकून ॥ कमलापति धांविन्नला ॥४७॥
मनोवेगातें मागें टाकून ॥ शीघ्र पातला रमारमण ॥ नाथासन्मुख निकट येऊन ॥ हदयीं प्रीतीनें कवळीतसे ॥४८॥
हदयीं कवळूनि योगमूर्ती ॥ म्हणे महाराज तपःपती ॥ कवण कारणें विक्षेप चित्तीं ॥ कोपानळ पेटला ॥४९॥

येरी म्हणे पंकजाक्ष ॥ मी सरस्वतीविप्राच्या गृहीं प्रत्यक्ष ॥ असतां शिवें धाडूनि यक्ष ॥ पुत्र त्याचा मारिला ॥५०॥
तरी त्या अभिप्रायेंकरुन ॥ आतां घेईन शिवाचा प्राण ॥ उपरी संजीवनीअस्त्रेंकरुन ॥ बाळ उठवीन तयाचें ॥५१॥
नातरी रक्षिणें असेल प्राण ॥ तरी सप्तबाळें द्या आणोन ॥ ऐसें नाथ बोले वचन ॥ विष्णु त्यातें बोलतसे ॥५२॥
म्हणे महाराजा बाळें सप्त ॥ आहेत मजपाशीं जीवदशाव्यक्त ॥ तरी सप्तही जीव तुम्हांतें ॥ हस्तगत करितों मी ॥५३॥
जीवदशा तुम्हां करितां अर्पण ॥ पुढें देह तुम्ही करा निर्माण ॥ ऐसें नाथें ऐकूनि वचन ॥ अवश्य म्हणे तयातें ॥५४॥
मग वातप्रेरक अस्त्र जपूनी ॥ सावध केला शूळपाणी ॥ उपरी विभक्तअस्त्र जपूनी ॥ गण सोडविले सकळिक ॥५५॥
स्थितमंत्र सुखवास सघन ॥ अष्टभैरवा लाविलें भस्म ॥ तेही झाले सुखरुप पूर्ण ॥ अस्त्रप्रहारांवेगळे ॥५६॥
मग सकळ सावध होऊनि प्रीतीं ॥ नमिते झाले योगपती ॥ मग सप्तजीवदशा देऊनि हातीं ॥ बोळविला महाराजा ॥५७॥
व्यानास्त्र मुखीं जपून । महीं उतरला तपोधन ॥ शीघ्र विप्रग्रामीं येऊन ॥ सरस्वतीविप्रा सांगतसे ॥५८॥

म्हणे बा रे पुत्रकलेवर ॥ कुटी मेणासम समग्र ॥ ऐसें ऐकतां सरस्वतीविप्र ॥ उखळीं पुत्र वाहिला ॥५९॥
कुटूनि केला मेणासमान ॥ मग समग्र भाग दिला आणून ॥ मग तयाचे यथाविभाग करुन ॥ सप्त पुतळे बनविले ॥६०॥
सिद्ध पुतळे झालियावर ॥ संजीवनीप्रयोगीं वागुत्तर ॥ तेणें सजीव झाले समग्र ॥ जीवदशा प्रगटुनी ॥६१॥
प्रगटती अट्टहास्य करुन ॥ रुदन करिती सप्तही नंदन ॥ मग सरस्वतीकांतेसी ओपून ॥ म्हणे पाळण करीं याचें ॥६२॥
मग द्वादश दिवसां पालखीं घालून ॥ सप्त पुत्रांचे ठेविलें नाम ॥ सारंगीनाथ द्वितीयाकारण ॥ जोगीबा नाम ठेविलें ॥६३॥
तृतीय बाळक निजानंद दिनानाथ ॥ नयननाथ मिरवला चतुर्थ ॥ यदुनाथनामीं पंचम समर्थ ॥ षष्ठ निरंजननामीं मिरवला ॥६४॥
सातवा महापुरुष गहिनीनाथ ॥ असे सप्त पुरुष जगविख्यात ॥ पुढें द्वादश वरुषें रेवणनाथें ॥ अनुगृहीत केले ते ॥६५॥
मग त्या सप्त शिष्यांकारण ॥ सिद्ध केलें विद्या ओपून ॥ जगीं मिरवले सिद्ध म्हणून ॥ चौर्‍यायशीं सिद्धांत पैं ॥६६॥
मग तेथेंचि राहूनि योगपती ॥ सेवा घेतसे सातांहातीं ॥ असो रेवणनाथ विटें प्रांतीं ॥ अद्यापपर्यंत नांदतसे ॥६७॥

असो ऐसें कथेचें चांगुलपण ॥ जो नित्य करी श्रवण पठण ॥ बाळमृतीचा दोष जाऊन ॥ पुत्रवान होईल कीं ॥६८॥
बाळें होऊनि दोषें मरती ॥ तिने सुस्नात होऊनि कथेप्रती ॥ मग बाळें तियेचीं चेवली न जाती ॥ हें गोरक्ष बोलिला जाण पां ॥६९॥
तरी ऐशी दोषनिवारण ॥ कथा ऐकावी कामिकानें ॥ याउपरी वटसिद्धनाथाचें कथन ॥ स्वीकारावें श्रोत्यांनीं ॥७०॥
पूर्वी सरस्वतीचे उद्देशेंकरुन ॥ ब्रह्मवीर्य गृहातें पडलें खचोन ॥ सर्पिणीमस्तकीं अकस्मात येवोन ॥ आदळले ते समयीं ॥७१॥
मौळदंडी पडलें रेत ॥ तंव ती पाहे अकस्मात ॥ चित्तीं म्हणे भक्ष महीतें ॥ पडला आहे सुढाळ ॥७२॥
मग ते उचलोनि आननपुटी ॥ सांठविती झाली आपुले पोटी ॥ परी सांठवल्या रेत शेवटीं ॥ गर्भ वाढी लागला ॥७३॥
राहिला परी आस्तिकासी ॥ समजूनि आलें अंतरासी ॥ कीं ब्रह्मवीर्य तक्षकात्मजेसी ॥ प्राप्त झालें तये वेळीं ॥७४॥
झालें परी महासिद्ध ॥ उदरा येईंल अवतार प्रसिद्ध ॥ जो नवांतील नारायण शुद्ध ॥ सिद्धनाथ म्हणतील जो ॥७५॥
ऐसें जाणोनि आस्तिकमुनी ॥ पाहता झाला तक्षकनंदिनी ॥ समीप तीतें पाचारुनी ॥ बोलता झाला महाराजा ॥७६॥

म्हणे माया वो ऐक वचन ॥ तव तो भोग नव्हे दुर्बळवान ॥ तुज उदरीं नारायण ॥ आविर्होत्र येतो गे ॥७७॥
परी हें तूतें सांगावया कारण ॥ पुढें आहे दुर्घट विघ्न ॥ जनमेजय राजयानें ॥ सर्पसत्र मांडिलेंसे ॥७८॥
सकळ ऋषींचा घेवोनि मेळ ॥ मखकुंडी ठेविला प्रळयानळ ॥ सर्पसमिधा योजूनि सबळ ॥ ॠषिमंत्र आव्हानिती ॥७९॥
तरी माया वो सांगों किती ॥ बहु फण्यांची होईल आहुती ॥ तें अवगमोनि माझिये चित्तीं ॥ तुजपाशीं पातलों ॥८०॥
तरी आतां गर्भभरणीं ॥ स्वदेहातें बैसा आच्छादुनी ॥ येरी म्हणे कवणा स्थानीं ॥ राहूं लपोनि महाराजा ॥८१॥
ऐसें बोलतां वागुत्तर ॥ तों समीप देखता वटतरुवर ॥ तोही जुनाट काष्ठपोखर ॥ महीवरी मिरवतसे ॥८२॥
तें पाहूनियां आस्तिकसुनी ॥ म्हणे माय वो तक्षकनंदिनी ॥ या वटपोखरांत संचरोनी ॥ प्राण आपुला रक्षीं पैं ॥८३॥
मग तक्षकात्मजबाळा ॥ रिघती झाली वटस्थळा ॥ काष्ठपोखरीं तपोवेल्हाळा ॥ गरोदरपण भोगीतसे ॥८४॥
परी आस्तिकें अचळ वज्रप्रयोगीं ॥ सिंचिला तरु अंबुभागीं ॥ अचळ करुनि तरु वेगीं ॥ हस्तिनापुरीं चालिला ॥८५॥

जाऊनि मखमंडपांत ॥ भेटूनि सकळ ऋषीतें गुप्त ॥ तक्षकसुतेचा सकळ वृत्तांत ॥ निवेदिला तयांसी ॥८६॥
म्हणे ब्रह्मवीर्य सनाथवंत ॥ तें उदरीं आहे नेमस्त ॥ तरी तो वटसिद्धनागनाथ ॥ प्रगट होईल महाराजा ॥८७॥
ऐसें सांगतसे वर्तमान ॥ जो नवांतील आविर्होत्र नारायण ॥ सर्पसत्रीं आपण ॥ योजूं नये तयासी पैं ॥८८॥
ऐसें साकल्य वर्तमान ॥ ऐकूनि ऋषी तुकविती मान ॥ आपुले हदयीं शोध करुन ॥ अवश्य म्हणती तयातें ॥८९॥
मग तक्षकात्मजा नाम पद्मिणी ॥ मंत्रप्रयोगीं देती सोडूनी ॥ येरीकडे उरगी गर्भिणी ॥ नवमासांतें पुरलीसे ॥९०॥
तिकडे सर्पसत्र झाले समाप्त ॥ इकडे दिवस भरले नेमस्त ॥ मग प्रकृतिअंड होऊनि उदित ॥ प्रसूत झाली पद्मिणी ॥९१॥
असो वटवृक्षपाखरांत ॥ अंड राहिलें दिवस बहुत ॥ आर्विर्होत्र नारायण त्यांत ॥ ईश्वरसत्ते संचरला ॥९२॥
दिवसेंदिवस अंडांत ॥ वाढी लागलेसें जीववंत ॥ देह होतां सामर्थ्यवंत ॥ भग्न झालें अंड तें ॥९३॥
मग त्या तळवटपोखरांत ॥ बाळ रुदन करी अत्यंत ॥ निढळ वाणी कोणी त्यातें ॥ रक्षणातें नसेचि ॥९४॥

जैसी जळांतील जळमासोळी ॥ उड्डाण घेतां पडे वेगळी ॥ मग तीं अत्यंत चित्तीं तळमळी ॥ तैसें झाले बाळका ॥९५॥
अट्टाहास्ये करीतसे रुदन ॥ तैं पातला शुचि ब्राह्मण ॥ गौडजाती अथर्वण ॥ वेदभूषणीं मिरवतसे ॥९६॥
कोशधर्म तयाचें नाम ॥ आचारशील विद्यावान ॥ सहा शास्त्रीं पारंगत पूर्ण ॥ चतुर्विध जाणता तो ॥९७॥
अपर सूर्य तो सर्वज्ञामूर्ती ॥ परी दरिद्र प्रारब्धगतीं ॥ तेणेंकरुनि संसारक्षितीं ॥ परम चित्तीं विटला ॥९८॥
विटला परी पत्रावळीकारण ॥ पाहता झाला वटस्थान ॥ पत्रें तोडावीं हें मनीं इच्छून ॥ तयानिकटीं पातला ॥९९॥
निकट येतां तया तरुतळवटीं ॥ बाळ रडे तें कर्णपुटीं ॥ ऐकूनि चहूंकडे फिरवी दृष्टी ॥ तों कांहीं दिसेना ॥१००॥
मनांत होय साशंकित ॥ म्हणे बाळरुदन कोठें होत ॥ स्वर्गीचे सुरवर त्यातें पाहात ॥ बोलते झाले तयातें ॥१॥
म्हणती कोशधर्मा सुशीळा ऐक ॥ या वटतरुंत आहे बाळक ॥ तरी त्या मांदुसा तूं पाईक ॥ दृष्टिगोचर नव्हेसी ॥२॥
तरी प्रज्ञावंता ऐक वचन ॥ तूं ते मांदुस काढून ॥ आपल्या गृहासी ते नेऊन ॥ संगोपन करीं त्याचें ॥३॥

तव घरीं येतां तें बालक ॥ सुदैव दशेचा उगवेल अर्क ॥ मग दरिद्रता सकळिक ॥ जाईल नासूनि महाराजा ॥४॥
जैसे परिसअंगसंगेंकरुन ॥ लोहजाती होय सुवर्ण ॥ मग षडगुणैश्वर्य तयाकारण ॥ दृष्टी पडेना काळिमा ॥५॥
तेवीं तूं बाळ गृहीं नेतां ॥ सकळ हरेल व्यथा दरिद्रता ॥ बाळ नव्हे प्रत्यक्ष सविता ॥ आविर्होत्र नारायण तो ॥६॥
ऐसें बोलोनि साचोकार ॥ सुरवरीं पाठविला एक शर ॥ तेणें तरु तो महीवर ॥ खंडूनियां पडियेला ॥७॥
तरु खंड होतां त्वरित ॥ तों कोशधर्म बाळ देखत ॥ बालार्ककिरणीं तेज अदभुत ॥ नक्षत्रपतीतें लाजविता ॥८॥
बाळ तेजस्वी मनोहर ॥ अंबरीं पाहते झाले सुरवर ॥ मग सकळीं घेवोनि कुसुमभार ॥ वर्षाव करिती भावार्थे ॥९॥
देखतांचि पदपद्मा ॥ सकळीं जोडोनि करयुग्मा ॥ नमोनियां योगसद्मा ॥ कोशधर्मा बोलती ते ॥११०॥
म्हणती महाराजा सभाग्यवंत ॥ तूं एक आहेसी भूमंडळांत ॥ वटसिद्ध नागेशनाथ ॥ तूतें प्राप्त झाला असे ॥११॥
तरी हा पद्मिणी नागिणीपोटीं ॥ रक्षिला गेला तरुच्या तळवटीं ॥ आणि सिद्धता पावूनि त्या नागवटीं ॥ नाथ मिरवेल योग्यांचा ॥१२॥

ऐसी करणी झाली येथ ॥ म्हणोनि नाम वटसिद्धनागनाथ ॥ तरी तुम्ही आतां महीतें ॥ हेंचि नांव पाचारा ॥१३॥
ऐसें ऐकोनि कोशधर्मे ॥ बाळ उचलिले अति प्रेमें ॥ परम आनंदें आपुलें धाम ॥ सेवोनि कांतेप्रती बोलतसे ॥१४॥
तंव ती कांता सुरादेवी ॥ परम प्राज्ञिक सुशील महीं ॥ धैर्य औदार्य सच्चपदवी ॥ लोकांमाजीं दावीतसे ॥१५॥
बाळ सत्यवतीनें देखतां ॥ म्हणे मजकडे द्या लावण्यवंता ॥ तंव तें दृष्टिगोचर करितां ॥ बाळ अर्कासम दिसतसे ॥१६॥
मग हांसोनि बोले कोशधर्मा ॥ म्हणे महाराजा नरेंद्रोत्तमा ॥ बाळ कोणाचें उगमा ॥ आणिलें तें मज सांगा ॥१७॥
मज वाटतें कीं बाळ नव्हे ॥ सानरुपी यमपिता झाला आहे ॥ कीं ईश्वरें सृष्टि पाहें ॥ दुजा चंद्र निर्मिला कीं ॥१८॥
कीं विद्युल्लता सकळ लाजिरवाण ॥ कीं मेघापरती लपवो स्वरुपानन ॥ म्हणोनि ईश्वरें तेज हरुन ॥ तुम्हांहातीं दीधलें ॥१९॥
कीं नक्षत्रांचा अपार मेळा ॥ नावडे ईश्वरा पृथकपाळा ॥ म्हणोनि हें समुच्चयेंकरुनि गोळा ॥ तुम्हांलागीं ओपिलें ॥१२०॥
ऐसें म्हणोनि स्नेहभरित ॥ बाळ उचलोनि हदयीं लावीत ॥ मग कोशधर्मे सकळ वृत्तांत ॥ निवेदिला कांतेतें ॥२१॥

सुरादेवीनें सकळ कथन ॥ सुरवरवाक्यासी ऐकोन ॥ परम पावोनि समाधान ॥ पालखां घालोनि हालवीत ॥२२॥
हदयीं कवटाळितां बाळ ॥ पयानें दाटलें कुचमंडळ ॥ पान्हावोनि बाळमुखकमळ ॥ पयोधराग्री प्रेरीतसे ॥२३॥
मग तें बाळ घोटीत क्षीर ॥ जठराग्नीचा दाहक उबार ॥ शांतवोनि शांतिपर ॥ बाळ मिरवे देहस्थ ॥२४॥
अति लालनें स्नेहभरित ॥ मार्जन न्हाणोनि घातला पालखांत ॥ नाम ठेविलें वटसिद्धनाथ ॥ ओंव्य मंगळें गातसे ॥२५॥
मग दिवसेंदिवस राहणी घन ॥ सिंचन करी मोहसंजीवन ॥ सुरा देवीचे पंचप्राण ॥ निजांकुरीं लवलवती ॥२६॥
मग ती पल्लवाकार ॥ फळ दावी भक्तिपर ॥ परी तीक्ष्ण कटु व्यवहार ॥ स्वप्नामाजी दिसेना ॥२७॥
जैसें तमारीचे गांवीं ॥ नांदूं न शके तमाची पदवी ॥ कीं कामधेनूचे कांसेठाई ॥ क्षुधानळें पीडियेला ॥२८॥
तेवीं सुरादेवीचें अंतःकरण ॥ कदा न दर्शवी भिन्नदर्शन ॥ परम मोहें गेली वेष्टोन ॥ पाषाण जेवीं शेवाळीं ॥२९॥
असो ऐसे सुखस्थित ॥ बाळा लोटले दिवस बहुत ॥ सप्तवरुषी कोशसुत ॥ मौंजीबंधना मिरवला ॥१३०॥

याउपरांतिक एके दिवशीं ॥ सोडोनियां क्षेत्र काशी ॥ नागनाथ सहज खेळावयासी ॥ भागीरथीतें पातला ॥३१॥
ठळटळीत भरले दोन प्रहर ॥ काशीविश्वेश्वराचे समोर ॥ बाळ क्रीडतसे मनोहर ॥ अर्क जेवीं दुसरा ॥३२॥
तों तेचि समयीं अकस्मात ॥ येता झाला अत्रिसुत ॥ येतांचि दृष्टी यथास्थित ॥ बाळावरी गेलीसे ॥३३॥
तो बाळ तेजस्वी अर्कनीतीं ॥ खेळताहे स्वस्थगतीं ॥ बहु मुलें बैसवोनि पंगतीं ॥ लटकेंचि अन्न वांटीतसे ॥३४॥
मुलें गड्या गड्या म्हणोन ॥ धालो म्हणती सेवोनि अन्न ॥ आतां पुढें वाढणें ॥ वाढूं नको आम्हांसी ॥३५॥
परी तो तयांसी आग्रह करीत ॥ घ्या घ्या म्हणोनि वाचें वदत ॥ न घे त्याची विनंति करीत ॥ रसाळवाणीकरुनिया ॥३६॥
तें पाहोनियां अनसूयासुत ॥ पाहोनि मनीं हास्य करीत ॥ चित्तीं म्हणे लटक्या अन्नातें ॥ मुलें धालों म्हणताती ॥३७॥
तरी आतां आपण संचरोन ॥ मुलांलागीं द्यावे अन्न ॥ मग प्रत्यक्ष बाळतनु धरोन ॥ तयांमाजी संचरला ॥३८॥
बाळ अंगणीं उभा राहोन ॥ म्हणे अतिथ आला तुम्हांकारणें ॥ अन्न मागतो उदराकारणें ॥ तृप्त त्यातें करावें ॥३९॥

तंव तीं मुलें तीव्रपणें ॥ पाठी लागती वसवसोन ॥ म्हणती आमुचे मंडळांत कोण ॥ आला असे आतां खेळावया ॥१४०॥
कोणी दाटूनि पुढें येती ॥ कोणी शेला उगारिती ॥ कोणी पाषाण घेती हाती ॥ जातोसी कीं मारुं तुज ॥४१॥
ऐशीं मुलें दाविती चिन्ह ॥ तें श्रीनागनाथें पाहोन ॥ सकळ मुलांची इच्छा पाहून ॥ वारिता झाला स्वहस्तें ॥४२॥
म्हणे गडे हो ऐका वचन ॥ आपण बैसलों सेवूं अन्न ॥ त्यांत अतिथ आला जाण ॥ त्यासी दवडूं नये कीं ॥४३॥
पहा आपुले घरीं सांगे पिता ॥ विन्मुख कोणी न व्हा अतिथा ॥ तैसाचि आपण भिक्षुक मागता ॥ आला आहे समयासी ॥४४॥
काढोनि अंगावरील चीर ॥ अंग पुसीतसे आपुले करीं ॥ गंध लावी भाळावरी ॥ शुष्कपूजा करीतसे ॥४५॥
तरी अतिथाचें करुनि पूजन ॥ पोटभरी घालावें अन्न ॥ प्रत्यक्ष नाथ करीं धरोन ॥ बाळें अंगणीं बैसविला ॥४६॥
लटकेंचि कल्पनेचे करुनि जीवन ॥ तया अतिथा घालिता स्नान ॥ हस्तपादावरी फिरवून ॥ करिती क्षालन अंगाचें ॥४७॥
लटकें मनाचें करुनि सुमन ॥ हार गुंफिला कल्पनेकरुन ॥ तो अतिथाचे गळां घालोन ॥ लटका धूप दाविती ॥४८॥

भावपूर्वक लावोनि नयन ॥ ऐक्य करिती पंचप्राण ॥ परी सहजदृष्टीतें ज्ञानपण ॥ आरती करिती अतिथीची ॥४९॥
मग लटकेंचि पात्र पुढें ठेवून ॥ कल्पूनि लटकें आणूनि वाढिती अन्न ॥ मग उभय हस्त जोडून ॥ प्रार्थना करिती अतिथाची ॥५०॥
नम्र वाचा रसाळ वचन ॥ म्हणती स्वामी सेवा अन्न ॥ वारंवार नमस्कार करोन ॥ आणीक वाढूं म्हणताती ॥५१॥
ऐसें आदराचें चांगुलपण ॥ पाहूनियां अत्रिनंदन ॥ चित्तीं म्हणे प्रज्ञावान ॥ बाळ सुशीळ आहे हा ॥५२॥
उदारबुद्धीं तृप्ती करुन ॥ वर्तताहे दातृत्वपणें ॥ हे तों पूर्वीची योगसृष्टीकरोन ॥ योग्यावांचूनि घडेना ॥५३॥
सुशब्द आणि विवेकशांती ॥ विचरे जयाचे देहाप्रती ॥ जरी पूर्वीचा योगभ्रष्टगती ॥ योग्यावांचूनि घडेना ॥५४॥
स्नान आणि हरणी स्थिती ॥ याचक आर्तवान बहुत युक्ती ॥ तरी पूर्वीची योगश्रेष्ठ गती ॥ योग्यावांचूनि घडेना ॥५५॥
उदारबुद्धि धार्मिक स्थिती ॥ विचार रसाळ सर्वाप्रती ॥ दुःख न देणें परांप्रती ॥ हें योग्यावांचूनि घडेना ॥५६॥
ऐसें चित्तीं अवगमून ॥ शोधी तयाचा पूर्वजन्म ॥ तों आविर्होत्र नारायण ॥ निजमानसीं भासला ॥५७॥

मग कृपासिद्धि वरुनि युक्तीं ॥ देता झाला तयाची हातीं ॥ जे जे वदे वाणी निश्विती ॥ ते ते पदार्थ मिरवावे ॥५८॥
मग परम होऊनि हर्षयुक्त ॥ म्हणती हा एक उदेला महीनाथ ॥ समीप बोलावोनि त्यातें ॥ हस्त धरी तयाचा ॥५९॥
उपरी कर्णी सांगे मात ॥ भोजन घालीं सकळ मुलांतें ॥ परी तूं न सेवीं सिद्धिअन्नातें ॥ कदाकाळीं बाळका रे ॥१६०॥
नाथ आग्रहें त्या वाढीत ॥ तरी तें पात्र मिरवे अति अदभुत ॥ ज्या पदार्थाचें नाम मिरवे पात्रावरी ॥६१॥
मग तीं बाळें अज्ञान पणें ॥ साचोकारी करिती भोजन ॥ ऐसे लोटले बहुत दिन ॥ नित्य खेळ खेळताती ॥६२॥
स्वनाम सांगूनि अत्रिनंदन ॥ चालता झाला पुसोनि नाम ॥ येरीकडे पंक्तीं बैसवोन ॥ भोजन खेळी खेळती ॥६३॥
आपुलाले गृहीं जाऊन ॥ सेविती कांहीं किंचित अन्न ॥ तें चाटीबोटीकरुन ॥ अन्न नासती विखुरती ते ॥६४॥
येथें यथेष्ट इच्छेसमान ॥ सर्व पदार्थ षड्रसान्न ॥ मग तें गृहीचें कदन्न ॥ तुच्छपणीं वाटलें त्यां ॥६५॥
जे ब्रह्मरुप रसातें धाले ॥ आपपर सकळ विसरले ॥ मायाद्वैतकांचीसी बैसले ॥ लाळ घोटीत सेवावया ॥६६॥

कीं हाटकतगट जडावासी ॥ नवरत्नकोंदण त्या भूषणासी ॥ ते काय करुनि काचमण्यासी ॥ स्पर्शित होतील चित्तांत ॥६७॥
कीं सुरगरंगी धाममंचकीं ॥ कुसुमगंधागरु सवितां थोर कीं ॥ तो त्यजूनि दुर्गंध लोकीं ॥ गल्लीमाजी पडेल कीं ॥६८॥
तन्न्याय मुलें सकळ ॥ सेविती षड्रसान्नातें अमळ ॥ तयां गृहीचें कदन्न केवळ ॥ मिष्ट कांहीं लागेना ॥६९॥
मग ते तयांचें तात मात ॥ गृहीं मुलांसी पुसती यथार्थ ॥ तेही वदती प्रांजळवंत ॥ षड्रस खेळ अन्नाचा ॥१७०॥
म्हणती तुम्ही दरिद्रपणीं ॥ सेवितां कदन्न कांजीपाणी ॥ आम्ही नित्य सुरनदीवर जाऊनी ॥ षड्रस अन्न सेवितों ॥७१॥
तंव ते असत्य मानूनि चित्तीं ॥ गुप्तवेषें दुरुनि पाहती ॥ सरितातीरीं बैसवोनि पंक्ती ॥ नागनाथ वाढीतसे ॥७२॥
मग ती चर्चा सर्वागृहीं ॥ प्रकट झाली सर्वदेहीं ॥ मग कोशधर्मासी सर्वही ॥ सुचविती अर्थातें ॥७३॥
म्हणती विप्रा तव नंदन ॥ स्वर्गसरिते नित्य जाऊन ॥ अपार पंक्ती बैसवून ॥ षड्रसान्न वाढीतसे ॥७४॥
आम्ही प्रत्यक्ष पाहूनि दृष्टीं ॥ बोलतों तूतें वाग्वटीं ॥ पात्रेंविण उभय करपुटीं ॥ इच्छान्न वाढीतसे ॥७५॥

नेणों कैशी करितो गती ॥ उगला हात ठेवितो क्षितीं ॥ पदार्थविवरणा वाचेप्रती ॥ होतां पदार्थ मिरवत ॥७६॥
ऐसें ऐकोनि कोशधर्म ॥ आठवीं केलें सुरवरांचें वचन ॥ कीं पुढें पावोनि सिद्धकर्म ॥ सिद्धनामें मिरवेल हा ॥७७॥
ऐसी खूण जाणूनि चित्तीं ॥ म्हणे आश्चर्य दावी लोकांप्रती ॥ ऐसें कोणासही या क्षितीं ॥ घडूनि येत नसे कीं ॥७८॥
धिक्कार करुनि म्हणे तयांचा ॥ बाळ विकारी असत्य वाचा ॥ एके दिवशीं हस्त सुताचा ॥ धरुनि बैसवीं अंकासनीं ॥७९॥
घेऊनियां मुखचुंबन ॥ आणि कुरवाळी हस्ते वदन ॥ म्हणे बा रे मुलांकारणें ॥ भोजन घालिसी कैसें तूं ॥१८०॥
ऐसें पुसतां कोडेंकरुन ॥ तोही दाटला स्नेहेंकरुन ॥ तातासी म्हणे तुज भोजन ॥ तैसेंचि घालितों आतां मी ॥८१॥
अंकीहूनि तत्काळ उठोन ॥ क्षितीं हस्त ठेवी पात्र म्हणोन ॥ तंव ते प्रत्यक्ष पात्रीं दिसे अन्न ॥ कोशधर्म पहातसे ॥८२॥
उपरी बहुधा प्रत्यक्षपणीं ॥ तंव ते पदार्थ दिसती नयनीं ॥ खाद्यें उपजलीं हें पाहोनी ॥ मनीं आश्चर्य मानिलें ॥८३॥

मग मान तुकावूनि कोशधर्म ॥ म्हणे बाळा होते कैसें कर्म ॥ प्रसन्न झालें त्याचें नाम ॥ मजलागीं सांगावें ॥८४॥
यावरी म्हणे ताता ऐक ॥ आमुचें खेळीं आलें बालक ॥ तेणें सांगितलें कौतुक ॥ तें तुजप्रती सांगतों ॥८५॥
तेणें माझा हस्त धरोन ॥ उगाचि कान फुंकोन ॥ मौळीं हस्त ठेवोन ॥ वाढावया लाविलें ॥८६॥
परी तें पोर आमुचे मेळीं ॥ सहज रीतीं आलें खेळी ॥ परी त्या पोरीं करोनि रळी ॥ वारिले म्यां सकळांतें ॥८७॥
उपरी मीं त्या मुलांकारणें ॥ तोषविलें मोठ्या गौरवानें ॥ जैसे तुम्ही अतिथाकारणें ॥ गौरवीतसां महाराजा ॥८८॥
लटकमटक स्नानभोजन ॥ सारुनि तयाचे पूजिले चरण ॥ नमस्कारुनि ते देखोन ॥ बोळविला महाराजा ॥८९॥
ऐसें ऐकोनि कोशधर्म ॥ आल्या अतिथा धरोनि नेम ॥ बाळाहातीं अतिथापूजा करोन ॥ तुष्टचित्तें बोळवी ॥१९०॥
ऐसा पाहोनि विप्रनेम ॥ परम संतोषला दत्तात्रेयनाम ॥ चित्तीं म्हणे मार्ग सुगम ॥ बाळालागीं लाधला ॥९१॥
तेणेंकरुनि सकळ क्षेत्रांत ॥ कीर्ति वाढली असंभावित ॥ महासिद्ध नारायणनाथ ॥ कितीकांनीं आराधिला ॥९२॥

मग शतानुशत सहस्त्र पंक्ती ॥ षड्रस अन्नें सेवोनि जाती ॥ बहुतांचीं कार्ये होतीं ॥ कनक धन वसना पावती ते ॥९३॥
मग जिकडे तिकडे नागेशसिद्ध ॥ कीर्ति वानिती जन प्रसिद्ध ॥ पंचविषयां संतोषोनि ॥ इच्छिले कामा फळतसे ॥९४॥
मग अंगीं आलें शहाणपण ॥ देहाचें गेलें अज्ञानपण ॥ एके दिवशीं ब्रह्मनंदन ॥ ताताजवळी बैसला ॥९५॥
तातासी म्हणें महाराज ॥ मम हातें पुरे जगाची चोज ॥ तरी कवणे अर्थी जगाचें काज ॥ कवण्या अर्थे फळतसे ॥९६॥
दत्तात्रेय नामें बाळवेष ॥ बाळपणीं भेटला आम्हांस ॥ तरी कोण महापुरुष ॥ प्रतापी बळें आगळा ॥९७॥
तात म्हणे तो दत्तात्रेयमुनी ॥ त्रयदेवांचा अवतार भुवनीं ॥ सुफळ प्रारब्धें गेला भेटोनी ॥ तुजलागीं पाडसा ॥९८॥
नागेश म्हणे आतां परतोन ॥ कैसा भेटेल अत्रिनंदन ॥ हें सांगें मजलागून ॥ निवेदन करी महाराजा ॥९९॥
याउपरी बोले कोशधर्म ॥ बाळा तयाची भेटी दुर्गम ॥ तो एके ठायीं नसे नेम ॥ अनेक क्षेत्रीं हिंडतसे ॥२००॥
कोल्हापुर पांचाळेश्वर ॥ काशीक्षेत्र मातापुर ॥ ऐसीं हिंडतां अनेक क्षेत्रें ॥ कोठें पाहसी पाडसा ॥१॥

परी प्रारब्धयोगेंकरोनी ॥ भेटतसे दत्तात्रेय मुनी ॥ यत्न केल्या भेटीलागुनी ॥ आतुडेना बाळका ॥२॥
जैसा कल्पतरु चिंतामणी ॥ निधीपरीस लावण्यखाणी ॥ बा रे नातुडे यत्नेंकरोनी ॥ अवचटपणीं मिळती ते ॥३॥
तेचि रीतीं अत्रिनंदन ॥ प्राप्त नव्हे यत्नेंकरुन ॥ ऐसें सांगूनि कोशधर्म ॥ बाहेर गेला कार्यासी ॥४॥
येरीकडे नागनाथ ॥ हदयीं आपुले विचारीत ॥ कीं ऐसा रवि सनाथवंत ॥ निजदृष्टीनें पहावा ॥५॥
परी पांचाळेश्वरीं मातापुरीं ॥ जाऊनि शोधावें कोल्हापुरीं ॥ जेथें जेथें वास धरित्रीं ॥ तेथें तेथें शोधावें ॥६॥
मग पुसोनि मातेसी ॥ निघता झाला मुनिशोधासी ॥ मातापुरादि पांचाळेश्वरासी ॥ पाहूं पातला कोल्हापुरीं ॥७॥
क्षेत्र कोल्हापुरीं संचरोन ॥ पुसता होय जनाकारणें ॥ कीं येथें तो अत्रिनंदन ॥ कोणे ठायीं राहातसे ॥८॥
ऐसें ऐकोनि लोक हांसती ॥ वेड लागलें तूतें म्हणती ॥ अवधूत येतसे क्षेत्राप्रती ॥ तो कोणा प्रगट नव्हे रे ॥९॥
कोण्या स्वरुपीं येथें येऊन ॥ जात आहे भिक्षा मागोन ॥ ऐसे जनाचे बोल ऐकोन ॥ प्रत्युत्तर त्यां देतसे ॥२१०॥

म्हणे येथें भिक्षेकारणें ॥ येत आहे अत्रिनंदन ॥ तरी अन्य क्षेत्रीं भिक्षा मागणें ॥ तया पडन नाही कीं ॥११॥
येर म्हणती त्यासी ॥ भिक्षा मागावी कोल्हापुरासी ॥ याव्यतिरिक्त अन्य क्षेत्रासी ॥ अन्न न सेवी मागोनी ॥१२॥
अन्य क्षेत्रीं तया अन्न ॥ चित्तीं न वाटे सुढाळपण ॥ यासम कैसें ग्राम आन ॥ पुण्यक्षेत्र हें असे ॥१३॥
ऐसें क्षेत्र पुण्यपावन ॥ जरी या गांवीं न मिळे अन्न ॥ तरी उपवास करी अत्रिनंदन ॥ परी अन्य क्षेत्रीं सेवीना ॥१४॥
अरे या गांवीचें शाकपत्र ॥ मानीत आहे परम पवित्र ॥ परी अन्य गांवींचे पक्कान्न स्वतंत्र ॥ विटाळापरी मानीतसे ॥१५॥
जैसें एकपत्नी नरा ॥ कुरुप असेल जसे दारा ॥ तरी तीच भोगी व्यभिचारा ॥ लावण्यलतिका आकळीना ॥१६॥
कीं विप्रकरीचें कदन्न ॥ सोडूनि शूद्राचें षड्रस अन्न ॥ सेवील काय प्रसिद्ध ब्राह्मण ॥ मनें देवता न वरीच ॥१७॥
तेवीं दत्त क्षेत्र हें सोडून ॥ कदा न पाहे अन्य ग्राम ॥ ऐसे त्या जनाचे बोल ऐकोन ॥ विचार करी मग नाथ ॥१८॥
चित्तीं म्हणे करोनि पाकाग्नी ॥ ग्रामांत पेटूं न द्यावा अग्नी ॥ सकळ क्षेत्रा भोजन घालोनी ॥ पाठवावें गृहीं गृहीं ॥१९॥

मग तो स्वामी येतां भिक्षेसी ॥ कोठोनि अन्न वाढिती त्यासी ॥ मग सहजचि स्वकीर्तीसी ॥ आपणापासीं येईल कीं ॥२२०॥
येईल परी सिद्ध अन्न ॥ घेणार नाहीं भिक्षेलागून ॥ हेची ओळखी जाणोनि खूण ॥ पाय वंदावे तयाचे ॥२१॥
आणिक माझे विचारुनि नाम ॥ गेला आहे योगद्रुम ॥ तरी तोही भेटेल कृपेंकरोन ॥ नामाभिधान ऐकोनी ॥२२॥
आणि मजही गेला सांगोनि जाण ॥ कीं सेवूं नको सिद्धान्न ॥ आणिकांतें घालीं भोजन ॥ तुष्ट करी क्षुधार्थी ॥२३॥
ऐसी सांगूनि गेला मात ॥ तो सेविणार नाहीं सिद्धान्नातें ॥ ऐसा उपाय योजूनि चित्तांत ॥ लक्ष्मीदेउळी संचरला ॥२४॥
भेटूनि पुजारियासी ॥ ओवरी एक रहावयासी ॥ मागूनि घेत अति प्रीतीसीं ॥ बंदोबस्तीं नेटकी ॥२५॥
परी तो पुजारी भक्तिवान ॥ अतिथपूजाकरोन ॥ नित्य पंक्तीसी घेवोन ॥ भोजनातें सारीतसे ॥२६॥
ऐसे लोटतां कांहीं दिवस ॥ पाचारुनि पुजार्‍यास ॥ म्हणे माझे आहे मनास ॥ ग्रामभोजन घालावें ॥२७॥
परी तुम्हीं साह्य होवोनि मातें ॥ खटपटीसह सारावें कृत्य ॥ तंव तो हांसूनि बोलें त्यातें ॥ फार बरें आहे जी ॥२८॥

आम्ही खटपट करुं सघन ॥ परी तुम्हांपासीं कोठें अन्न ॥ उगेंचि कैसें ग्रामभोजन ॥ सबळ सामर्थ्य असावें ॥२९॥
नाथ म्हणे ऐका वचन ॥ सर्व सामग्री ठेविली करोन ॥ परी खटपटीची आंगवण ॥ करा कार्य सिद्ध हें ॥२३०॥
मग तो अवश्य म्हणोनि त्यातें ॥ बोले आमुचें काय जातें ॥ पुण्यासाठीं धर्मकृत्य ॥ घडोनि येतें आम्हांसी ॥३१॥
ऐसें बोलोनि नाथातें ॥ पुजारी गेला स्वकार्यातें ॥ येरीकडे ओवरींत ॥ काय करी महाराजा ॥३२॥
कोरडे अन्नाचे घेवोनि नाम ॥ क्षितीसी ठेवी करपदम ॥ तो कनकराशीं पर्वतासमान ॥ तया ठायीं बैसल्या ॥३३॥
ऐशापरी अपार राशी ॥ निर्मिता झाला स्वकरेंसी ॥ घृतस्नेहादि सांठवणासी ॥ ओवरीमाजी विराजवीत ॥३४॥
मग येवोनि पुजार्‍याचे सदनीं ॥ आणिला करीं कवळोनी ॥ ओवरीमाजी शीघ्रगती नेवोनी ॥ सिद्धाश्रम दाविला ॥३५॥
यावरी आतां पुढें कथन ॥ अन्नछत्रीं इच्छेसमान ॥ श्रीनागेंद्र सिद्ध करोन ॥ भेट घेईल दत्ताची ॥३६॥
तरी ती कथा सुधाकर ॥ पुढें सेवा श्रवणद्वारें ॥ धुंडीसुत मालू सुरस ॥ हरिकृपें सांगेल कीं ॥३७॥

स्वस्ति श्रीभक्तिकथासार ॥ संमत गोरक्षकाव्य किमयागार ॥ सदा परिसोत भाविक चतुर ॥ षटत्रिंशतितमोऽध्याय गोड हा ॥२३८॥
श्रीगोपालकृष्णार्पणमस्तु ॥ शुभं भवतु ॥ अध्याय ३६॥ ओंव्या २३८॥
॥ नवनाथभक्तिसार षटविंशतितमोध्याय समाप्त ॥